موتور محرک فعالیت های خلاقانه ی پژوهشی و ترویجی دانشگاه در حیطه ی فیزیک و نجوم

بسم الله الرحمن الرحیم

والسماء رفعها ووضع المیزان

شاید به جرات بتوان گفت بشر از روزی که نسبت به محیط اطرافش کنجکاو گردید اولین چیزی که ذهنش را مشغول ساخت آسمان پر ستاره ی بالای سرش بود. شگفتی و شکوه کیهان هرچه بیشتر خود را می نمایاند انسان نیز در کشف و فهم آن مصمم تر به پیش می تازد و در عرصه علم نجوم هر روز حرفهای جدیدی برای گفتن می یابد؛ منجمان برای آنکه بتوانند علم نجوم را با دستاوردهایش به میان عموم مردم آورند، در طول سال یک روز را به نام این علم گرانسنگ نامگذاری نموده اند. هدف از روز جهانی نجوم، ترویج علم و ایجاد پیوند بین منجمان و مردم بوده و از این جهت نهادهایی نظیر دانشگاه ها که به عنوان پایه های علمی یک جامعه شناخته میشوند و در کل مهم ترین نهاد علمی، فرهنگی و اجتماعی کشور به حساب می آیند باید در چنین مناسبت هایی در خط مقدم برنامه های عملیاتی و اجرایی حضور یابند.

از شروع سال کاری 1401، پژوهشکده فیزیک کاربردی و ستاره شناسی به عنوان "موتور محرک فعالیت های خلاقانه­ی پژوهشی و ترویجی دانشگاه در حیطه ی فیزیک و نجوم" بر آن شد تا با استعانت از پروردگار متعال و با بکارگیری تمام پتانسیل نجومی استان، هفته نجوم امسال را متمایزتر از تمام سال های گذشته در شهر تبریز برگزار نماید و در این راستا از جلسات متعدد با حضور صاحب نظران برگزار شده و ایده های ارزشمندی مطرح گردید.

راه اندازی مجدد سیستم سیدرواستات با کمک های ارزشمند جناب آقای پروفسور عجب شیری زاده برای استفاده دانشجویان در پژوهش هایشان، آن هم بعد از سالها بی استفاده ماندنِ دستگاه، سرآغاز این فعالیت ها شد. در ادامه، با همکاری انجمن نجوم ایران و با مشارکت های ثمین جامعه نجومی استان از جمله انجمن نجوم آیاز، شرکت رهپویان اطلس آسمان و انجمن نجوم ابوریحان و همچنین مساعدت های مستقیم و پربرکت جناب آقای پروفسور محمدزاده جسور فعالیت های هفته نجوم رسماً آغاز گردید. بدلیل استقبال بی سابقه در سطح شهر و دانشگاه، این فعالیت ها تا یک ماه ادامه یافتند که اوج آنها برنامه باشکوه روز نجوم بود که به اذعان خیل کثیری از صاحب نظران در نوع خود بی سابقه بوده است.

اهم برنامه های این یک ماه عبارت بودند از:

1- برگزاری چندین وبینار تخصصی نجوم و شناخت آسمان در طول هفته.

2- برنامه رصد عمومی در نقاط مختلف شهر از جمله پارک شمیم پایداری،  فرهنگسرای الغدیر، پارک ائل گلی، محوطه شهرداری مرکز و تفرجگاه عون بن علی، در روزهای مختلف.

3- برنامه رصد ماه، اختصاصی کودکان انجمن خیریه فرزندان رحمت و مرکز شکوفه های مهر جو.

4- برنامه رصد ماه اختصاصی مناطق محروم.

5- برگزاری جلسه جهاد تبیین پیرامون شبهات نجومی.

6- اولین نمایشگاه آثار خوشنویسی آیات آسمانی با عنوان سلم السما با همکاری انجمن خوشنویسان ایران- شعبه تبریز.

7- گشتی در آسمان شب در گنبد افلاک نما ویژه همکاران، اعضای هیئت علمی و دانشجویان دانشگاه تبریز.

8- برنامه رصد اختصاصی در سراسر خوابگاه های دانشگاه تبریز بمناسبت هفته خوابگاه های دانشجویی.

9- ویژه برنامه عمومی بزرگداشت روز نجوم  چهار شنبه 21 اردیبهشت ( ساعت 16 تا 23 ) با حضور بیش از چهار هزار نفر از آحاد مردم شامل برنامه های:

• سخنرانی ارزشمند مهمان ویژه برنامه پروفسور محمد زاده جسور
• قرائت پیام گهربار استاد گرانقدر پروفسور عجب شیری زاده توسط خانم دکتر زهرا فاضل
• چهار سخنرانی علمی با موضوعات "ستاره شناسی، علمی بر پایه مشاهدات" ،  "آشنایی با ابزار کار منجمان" ، " نجوم، پنجره ای به روی شکوفایی" ، "برخی از جنبه های فلسفی کیهان شناسی معاصر"
• غرفه های نمایشگاهی با موضوعات: " تاریخ علم نجوم" ، " منظومه شمسی"، " از تولد تا مرگ ستارگان" ، " تازه های نجوم و فضا"، " ابعاد آسمان و کهکشانها"، " آسمان شب و آلودگی نوری"، "خورشید" ، " اختر شیمی"، " غرفه نقاشی و سرگرمی کودکان"، " غرفه تجهیزات و کتب نجومی"
• رصد خورشید و ماه
• گشتی در آسمان شب در گنبد افلاک نما برای عموم بازدید کنندگان.

حضور پر برکت و بازدید ریاست محترم دانشگاه تبریز از رصدخانه خواجه نصیرالدین طوسی برای برنامه ریزی در مورد فعالیت بیش از پیش پژوهشی در آن رصدخانه ی باسابقه که سالهای سال بزرگترین تلسکوپ ایران را در دل خود جای داده، از دیگر برکات هفته نجوم بود.

اما، در بین همه این هیاهوهای عرصه علم که غالبا برخاسته از عقل آدمیست، امور دیگری نیز هست که از دل و روح برمی خیزد و بر کالبد خاکی انسان جاری می شود و نام وزین "هنر" را یدک میکشند. خوشنویسی که قدسی ترینِ هنرهای متعالی بوده است، همیشه، پرچم دار ترویج و نشر آیات نور، احادیث معصومین (ع)، اشعار بزرگان و دیگر سخنان والا مرتبه بوده است و به خودی خود سازنده یک فرهنگ غنی می باشد. خوب میدانیم که اگر فرهنگ و امور مربوط به آن در جوامع علمی کم رنگ گردد کالبدی بی روح بر جای می ماند که از بی علمی نیز خطرناک تر است و چه بس گزندهایی که تاریخ از این حیث بر خود دیده است.

به همین سبب حسن ختام فعالیت های گوناگون علمی- ترویجی روز نجوم، با افتتاح نمایشگاه آثار چشم نواز و روح نواز خوشنویسی به نام "سُلّم السّماء" مقارن گردید. آثار گرانقیمتی که مزین به بخشی از آیات مربوط به حقایق نجومی در قرآن کریم می باشند و به دستان توانمند اساتید و هنرمندان عالی مقام شهر تبریز تحریر شده و سخاوتمندانه به پژوهشکده فیزیک کاربردی و ستاره شناسی اهدا گردیدند. این آثار زیبا همچنین مورد توجه وزیر محترم علوم و رؤسای گرانقدر دانشگاه های کشور در حاشیه اجلاس اخیر قرار گرفتند.

در نهایت، مراسم اختتامیه در سالروز ولادت حضرت ثامن الحجج (ع) برگزار شد و از همه دست اندرکاران این فعالیت ها تجلیل به عمل آمد.

بدینوسیله، پژوهشکده فیزیک کاربردی و ستاره شناسی دانشگاه تبریز مراتب قدردانی و امتنان خود را از ریاست محترم و دلسوز دانشگاه تبریز جناب آقای دکتر نصراله زاده و همچنین معاونین محترمشان حجت الاسلام و المسلمین دکتر علیزاده، دکتر شیری، دکتر صحرایی، دکتر محمدی و دکتر امامعلی پور اعلام میدارد. از انجمن نجوم آیاز، شرکت رهپویان اطلس آسمان، تمام همکاران و کارمندان و کارکنان پژوهشکده فیزیک کاربردی و ستاره شناسی دانشگاه تبریز، مدیریت محترم حراست، مدیریت محترم روابط عمومی، مدیریت محترم منابع انسانی و پشتیبانی، تمام سایر مدیریتهای مرتبط و دانشکده فیزیک دانشگاه تبریز بالاخص ریاست محترم جناب آقای دکتر اشرفی قدردانی بعمل می­آید. از مدیریت محترم امور فرهنگی جناب آقای دکتر طاهری و همچنین جناب آقای یونس نصیری بعنوان ریاست محترم انجمن خوشنویسان شعبه تبریز و تمام اساتید و هنرمندان شرکت کننده در نمایشگاه خوشنویسی تقدیر و تشکر می گردد.

امید بر آنکه ایران اسلامی همواره بر قلّه فعالیت های علمی جهان قرار گیرد و البته افراد جامعه علمی، فرهنگ و هنر را در کنار علم، چنانکه باید، بر روح و جان خود عرضه کنند که این، خود در پیشبرد اهداف علمی و پیشرفت های آن عرصه تأثیر چشمگیرش را خواهد داشت.

والحمدلله رب العالمین

دکتر ساجده محمدی عارف

رییس پژوهشکده فیزیک کاربردی و ستاره شناسی دانشگاه تبریز